Jednym z celów jakim służy praca magisterska jest przekonanie się, czy student potrafi korzystać z dostępnej literatury, czy właściwie dokonuje wyborów i jak operuje słowem. Dotarcie do wartościowych źródeł podnosi wartość pracy magisterskiej.
Wybór literatury
Napisano już wiele na różne tematy. Jedne teksty są bardziej warte uwagi, inne mniej, a niektóre wcale. Co ciekawe przeglądając literaturę znajdziesz publikacje, które sobie nawzajem przeczą. Jak jednak osoba niedoświadczona, niezorientowana w danym zagadnieniu ma odgadnąć co warto przeczytać, a czego nie? Jest to trudne, ale możliwe.
Zanim udasz się do biblioteki, powinieneś (powinnaś) zorientować się kto jest ekspertem w dziedzinie, która Cię interesuje. Najprostszym sposobem jest udanie się do wykładowcy, który prowadzi zajęcia z powiązanych przedmiotów. On z pewnością wie, co należy koniecznie przeczytać. Wykładowcy dość chętnie odpowiadają na pytania związane z ich dziedziną wiedzy, dlatego że się na tym dobrze znają.
Teoretycznie to Twój promotor powinien być także ekspertem w dziedzinie, którą się zajmujesz i doradzać Ci, jednak z tym niestety bywa różnie. Jeśli jednak masz to szczęście, spytaj go wprost o pozycje, z którymi powinieneś się zapoznać.
Nieco dłuższa droga, to po prostu zamówienie kilku książek w bibliotece i przejrzenie ich. Należy zwrócić uwagę na przypisy, zajrzeć do bibliografii. Jeśli kilku niezależnych autorów, różnych książek powołuje się na to samo źródło, to z pewnością warto do niego dotrzeć i samemu sprawdzić co też autor miał na myśli.
Podnosi to rangę Twojego dzieła znacznie bardziej, niż gdybyś cytował(a) za kimś. Może paść na obronie pytanie: „dlaczego nie dotarł(a) Pan(i) do tej publikacji? Jest przecież w wydziałowej bibliotece”. Poza tym inni autorzy przytaczając coś często sami popełniają błędy, źle cytują, zupełnie nie zrozumieli myśli autora albo co najgorsze mocno nagięli ją na potrzeby własnej teorii.
Jeśli jeszcze zupełnie nie wiesz, jak podejść do zagadnienia, możesz zajrzeć do słowników i encyklopedii z dziedziny wiedzy jaką się zajmujesz. Znajdziesz tam najważniejsze teorie i postacie, które warto znać. Być może lektura tego dość ogólnego tekstu zainspiruje Cię.
Należy wybierać książki możliwie najbardziej aktualne, gdyż tylko takie dadzą pewniejszy ogląd danego problemu. Nie bez znaczenia jest także fakt, że zawierają uwspółcześniony wykaz literatury, który można przejrzeć i wykorzystać.
W początkowej fazie dobrze jest korzystać z podręczników i opracowań. Ale pamiętaj, że o ile korzystanie z podręczników i opracowań jest dobre, gdy chcesz zapoznać się z określonym zagadnieniem, nie powinno ono przesłonić Ci tego co najważniejsze. Opracowania takie często zawierają błędy, które możesz powielić powołując się na nie. Dlatego staraj się docierać do oryginalnych prac – tych na które powołują się inni autorzy.
Jeśli nie chcesz nikogo pytać i uważasz, że jeszcze za wcześnie na pójście do biblioteki, zajrzyj do Internetu. Pojawia się coraz więcej artykułów, coraz więcej można w nich znaleźć. Bynajmniej nie zachęcam Cię, abyś kopiował(a) te artykuły, ani nawet odnosił(a) się do nich w swojej pracy magisterskiej. Po prostu zwróć uwagę na przypisy. Kiedy już poznasz imię i nazwisko albo tytuł publikacji źródłowej, sprawa odnalezienia pozostałych dzieł autora nie jest trudna.
Możesz w tym celu skorzystać z internetowego katalogu biblioteki narodowej, pod tym adresem: http://alpha.bn.org.pl/
Wyszukiwanie jest intuicyjne i każdy powinien sobie z tym poradzić. Dodatkowo jest tam funkcja „hasło przedmiotowe”, „słowa kluczowe”, gdzie możesz wpisać interesujące Cię pojęcie i przejrzeć wyniki. Ideałem byłoby, gdybyś dotarł(a) także do ich desygnatów, czyli zwyczajnie zajrzał(a) do tych książek.
Poszukaj co piszą o autorze w Internecie. Kim on jest, na czym się zna, jakie nagrody otrzymał i za co. Wtedy już wiesz, czy masz do czynienia z ekspertem, czy też osobą niedoświadczoną. Bynajmniej nie chcę dyskredytować takich osób, w końcu każdy od czegoś zaczyna, ale Twój promotor i recenzent będą oczekiwali, że w bibliografii znajdą się prace fachowców.
Podsumowując, możesz zebrać informacje na temat tego co warto przeczytać i przytoczyć na trzy sposoby:
- zapytać osoby, które znają się na interesującej Cię dziedzinie,
- poprzez lekturę publikacji stwierdzić, które z nich są warte uwagi – ten sposób ma także tę zaletę, że już w trakcie szukania możesz trafić na wartościową książkę i wykorzystać ją przy tworzeniu własnej koncepcji,
- poszukać w Internecie, ale zachowując zdrowy krytycyzm wobec treści, które tam znajdujesz.
Pamiętaj, aby zapisywać pozycje, z których korzystałeś (korzystałaś), które były warte uwagi, a które mniej. Staraj się, aby zapis był jak najbardziej dokładny. To zaprocentuje Ci później, kiedy nie będziesz musiał jechać specjalnie do biblioteki po to, by sprawdzić jaki jest tytuł tej konkretnej pozycji.
Dobrze sprawę wyboru tekstów określił Riechert (1969: 156). Napisał on: „do każdego źródła musimy podchodzić krytycznie. Pracując naukowo, musimy z materiału faktów i twierdzeń poznanych w czasie badania stanu faktycznego uwzględnić tylko bezspornie udowodnione. Wykorzystujmy więc literaturę z dużą powściągliwością”.
Polecany poradnik - zawiera wzory i przykłady
Zobacz spis treści (PDF)
Pisanie prac: licencjackich, inżynierskich, magisterskich, doktorskich,
na studiach podyplomowych (EBOOK)