Opublikowano

Resort nauki podsumowuje 8 lat: rozwój autonomii uczelni i systemu grantowego

Uczelnie zyskały większą autonomię, a – m.in. dzięki powołaniu NCN i NCBR – rozwinął się system grantowy – to niektóre z ważnych zmian, które wymienia Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego podsumowując działania w latach 2007-2015.

Na swoich stronach resort nauki podsumował najważniejsze działania i procesy, które zaszły w polskim sektorze nauki i szkolnictwa wyższego od roku 2007, kiedy władzę w resorcie nauki przejęli przedstawiciele rządu tworzonego przez PO i PSL. Od grudnia 2013 r. resortem kieruje prof. Lena Kolarska-Bobińska, a wcześniej, w latach 2007-2013 ministrem nauki była prof. Barbara Kudrycka.

ZMIANY DLA SZKOLNICTWA WYŻSZEGO

MNiSW podsumowało, że przez ostatnie 8 lat sporo zmian objęło sektor szkolnictwa wyższego. Przeprowadzono m.in. reformy, których celem było m.in. zwiększenie autonomii uczelni. Za sprawą nowych przepisów m.in. zniesiono centralną listę kierunków studiów, a szkoły wyższe zyskały większą możliwość tworzenia autorskich programów nauczania. Wprowadzono też Krajowe Ramy Kwalifikacji.

Resort nauki zwraca też uwagę, że uczelnie premiowane są za jakość nauczania (to m.in. tzw. dotacja projakościowa, finansowanie dla Krajowych Naukowych Ośrodków Wiodących oraz programu Uczelnie Przyszłości).

W ramach reform powstał też Zintegrowany System Informacji o Nauce i Szkolnictwie Wyższym POL-on. Dodatkowo kształcenie w uczelniach może skuteczniej odpowiadać na potrzeby rynku pracy (obowiązkowe trzymiesięczne praktyki na studiach o profilu praktycznym, studia dualne).

Resort nauki podsumował też, że dzięki programowi kierunków zamawianych udało się zwiększyć odsetek studentów na kierunkach matematycznych, przyrodniczych i technicznych z 22,5 proc. w 2007 r. do 29,1 proc. w 2014 r. Następnym etapem jest Program Rozwoju Kompetencji, który wzmacniać ma kompetencje i umiejętności, które są poszukiwane na rynku pracy.

Ponadto wprowadzono centralny monitoring losów absolwentów, a także powołano Rzecznika Praw Absolwenta, wprowadzono Kartę Praw Studenta i zmieniono system pomocy materialnej dla studentów oraz doktorantów.

W komunikacie poinformowano też, że wzrosło umiędzynarodowienie szkolnictwa wyższego. MNiSW podpisało ok. 25 umów i porozumień międzynarodowych. Liczba studentów zagranicznych na polskich uczelniach wzrosła ponad trzykrotnie, z 13,7 tys. w 2007 r. do 46,1 tys. w 2014 r.

ZMIANY DLA NAUKI

Z kolei jeśli chodzi o zmiany dla sektora nauki, to za jeden z sukcesów MNiSW uważa wzrost podmiotowości środowiska naukowego. Wprowadzono decentralizację najważniejszych decyzji dotyczących oceny i finansowania badań naukowych. Przed reformą z 2010 r. w zasadzie całość pieniędzy na naukę dzieliło MNiSW, które finansowało działalność statutową i projekty badawcze. Obecnie środki na projekty badawcze są przyznawane przez Narodowe Centrum Nauki (badania podstawowe) i Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (m.in. na badania stosowane).

Inną dużą zmianą dla środowiska naukowców jest to, że w ostatnich latach w Polsce rozwinął się system grantowy. Badacze, aby zyskać środki na swoje badania, muszą więc coraz częściej brać udział w konkursach. „System daje szanse na realizację projektów naukowych osobom rozpoczynającym karierę naukową oraz naukowcom z mniejszych ośrodków” – poinformowano w komunikacie MNiSW.

Poza tym finansowanie jednostek naukowych zostało sprzężone z systemem ocen jednostek naukowych.

Wśród innych zmian, które wymienia MNiSW, jest m.in. stworzenie systemowego wsparcia dla młodych naukowców, wprowadzenie mechanizmów wzmacniających uczestnictwo polskich naukowców w międzynarodowych konkursach grantowych, otwarcie Wirtualnej Biblioteki Nauki czy opracowanie programu dotyczącego otwartego dostępu w nauce.

ŚRODKI NA NAUKĘ

W komunikacie wspomniano też o nakładach ze środków budżetowych na naukę. Zgodnie z danymi MNiSW, w 2008 r. nakłady wyniosły 3,9 mld zł, a w 2015 już ponad 7,4 mld zł. Zwiększyć się miały także wydatki publiczne na szkolnictwo wyższe – z poziomu ponad 8,9 mld zł w 2008 r. do 13,1 mld zł w 2015 r.

Przeznaczono też dodatkowe środki na zwiększenie wynagrodzeń dla pracowników uczelni publicznych.

W ostatnich latach dzięki środkom europejskim sporo w nowoczesną infrastrukturę służącą nauce i uczelniom zainwestowano ponad 30 mld zł (ponad 21 mld zł z UE, a reszta – ze środków krajowych). Dzięki temu w Polsce powstały nowe laboratoria, multimedialne sale wykładowe, nowoczesne centra naukowe, kampusy na uczelniach.

MNiSW poinformowało, że w Polsce studiuje teraz ponad 1,4 mln studentów. Na uczelniach i w nauce polskiej pracuje 114 tys. naukowców.

Cały komunikat dostępny jest na stronie MNiSW.

PAP – Nauka w Polsce

Polecany poradnik - zawiera wzory i przykłady
Zobacz spis treści (PDF)

Pisanie prac: licencjackich, inżynierskich, magisterskich, doktorskich,
na studiach podyplomowych (EBOOK)